رسانه خبری شهرستان قروه

مقاله؛ در آستانه روز وحدت حوزه و دانشگاه

رسالت مشترک حوزه و دانشگاه پاسخگویی به نیازهای امروز جامعه اسلامی است

رسالت مشترك این دو مركز علمی درك نیازها و مقتضیات زمان و پاسخ گویی به نیازهای امروز جامعه اسلامی است كه در سایه فراهم آمدن زمینه های تقارب و تعامل فكری، فرهنگی بین حوزویان و دانشگاهیان است كه اگر این مهم با واقع نگری و اعتدال به درستی پی جویی شود، بدون شك خیزش هایی در جهت وحدت آنها ایجاد و موجب استفاده نسل های امروز و فردا از این شجره طیبه خواهد بود.

به گزارش خبرنگار سراب خبر،  انقلاب ما که به دنبال پی ریزی اهداف اساسی خود بود توانست باغلبه بر قدرت شاهنشاهی 2500 ساله این ابر قدرت را نابود و به دوران پادشاهی ننگین آنها خاتمه دهد. اما در بررسی و تبیین نحوه مقابله مردم انقلابی و مرجعیت دینی ما ، امام خمینی (ره) ، باید دید امام در آن فضای خفقان و ظلم بر چه عناصری تکیه داشتند و از هر قشری، در چه زمینه هایی و چگونه استفاده می کردند.

آری ... نقش عالمان دین و روحانیون در جریان انقلاب از یک سو و اساتید و دانشجویان و علم اندوزان از سوی دیگر توانستند نقش خود را در جریان برپایی حکومت اسلامی به خوبی ایفا کنند و به ندای رهبر خود لبیک جانانه گفتند. وقتی تاریخ انقلاب را ورق می زنیم ، مجاهدت ها و مقاومت ها و خون های پاک شهدای روحانی و شهدای دانشجو را می توان دید و با جان و دل درک کرد.

 همه ما كم و بيش با وضع حوزه و دانشگاه در رژيم سابق آشنا هستيم. در رژيم گذشته، درست در نقطه مقابل آنچه كه مي‏بايست عمل شود، در جهت اختلاف و جدايي ميان نهادها و مؤسسات تلاش مي‏شد. براي جدايي حوزه و دانشگاه از يكديگر تلاش‌هاي بيشتري صورت مي‏گرفت، اما افراد متعهدي مانند آيت‏اللّه شهيد مطهري، شهيد دكتر مفتح، شهيد دكتر بهشتي و شهيد دكتر باهنر رحمهم‏الله به اين نقطه ضعف پي برده بودند و با فداكاري بسيار تلاش مي‏كردند كه پيوندي ميان حوزه و دانشگاه به‏وجود آورند. به بركت همين ارتباط محدودي كه در آن زمان ميان حوزه و دانشگاه به ‏وجود آمد، دانشجويان عزيز ما كم و بيش با فرهنگ اسلام و نظام ارزشی آن آشنا شدند و توانستند در بُعد سياسي نيز با برادران روحاني خود همكاري‌هايي داشته باشند و ديديم كه اين همكاري‌ها چه تأثير عظيمي در پيروزي انقلاب داشت. به فرموده امام اگر خاصیت این نهضت را فقط پیوند روحانیان و دانشجویان بدانیم، این بزرگ ترین نعمت و مژده آن بود.

حوزه و دانشگاه به عنوان دو بازوی علمی و فرهنگی ولایت، مسئول پاسداری از فرهنگ و ارزش های اسلامی نظام اند. از این رو وحدت این دو نهاد از اهم اموری است که در تبیین جایگاه فکری و فرهنگی نظام باید مورد توجه قرار گیرد. موانع آن برطرف گردد؛ زیرا وجود تضاد در مبانی نظری، عقیدتی و علمی این دو پایگاه مهم به ایجاد ناهماهنگی و تضاد در اداره نظام اسلامی منجر می شود و تضعیف نظام را در پی خواهد داشت. از این رو انتظار می رود که وحدت حوزه و دانشگاه امری جدی و مهم و در صدر برنامه های این دو نهاد قرار گیرد.

گاهی تصور می شود که منظور از وحدت حوزه و دانشگاه ، وحدت فیزیکی و خارجی است و اکنون که نظام اسلامی به وجود آمده است، نظام حوزوی و نظام دانشگاهی باید با هم ادغام شوند و تعددی در نظام آموزشی نباید باشد. خیر ... این تفکر نادرست از مفهوم وحدت است.

حوزه و دانشگاه باید مانند دو خط موازی با یکدیگر حرکت کنند و در مواردی که بین دستاوردهای هر دو تلاقی حاصل می شود باید همکاری ها قویتر شود و اجازه ندهند که تضادی بوجود بیاید.

ما هم به حوزه نیاز داریم چرا که با علومی سر و کار دارد که مستقیما با دین در ارتباط است و از دین تغذیه می شود و در خدمت پیشرفت اهداف تعالیم دینی است و هم به دانشگاه نیاز داریم چرا که با علومی سر و کار دارند که می تواند در خدمت دین و متدینین قرار گیرد. هر کدام از این دو بخش ویژگی های خاص خود را دارد و اینگونه تفاوتها و ویژگی ها اقتضا می کند که دو نوع آموزش داشته باشیم و منظور از وحدت ادغام این دو نظام آموزشی نیست بلکه معنا و مفهوم وحدت در بین حوزه و دانشگاه ، یعنی وحدت در هدف ؛ و وحدت هدف این است که هر دو جهتگیری واحدی داشته باشند و با یکدیگر احساس بیگانگی نکنند به یکدیگر کمک کنند، امکانات تحقیق و تدریس را یکدیگر مبادله کنند، از تجربیات یکدیگر استفاده کنند، از نقاط قوت هم آگاه شوند و بخش های قابل اقتباس را از هم بگیرند و در حوزه مربوطه خود پیاده کنند و در امور سیاسی و اجتماعی هماهنگ باشند. حوزه ودانشگاه مانند دو مغز متفکر و قلب تپنده در جامعه اسلامی، نقش سرنوشت سازی در تعالی و شکوفایی یا رکود و انحطاط جامعه به عهده دارند. همدلی و وحدت این دو قشر فرهیخته دست مایه گران بهایی است که زیربنای همه دگرگونی های اساسی، به ویژه تحول فرهنگی را که زیرساخت سایر تحول ها است، فراهم می سازد.

در ارتباط بین حوزه و دانشگاه، موثرترین گام در پیوندشان، احساس نیاز و ضرورت می باشد که این مسئله مهم و حیاتی می باشد که اگر این توجه در میان حوزویان و دانشجویان گسترش یابد و بصورت امری عمومی و همگانی درآید و عناصر و اعضای این دو نهاد مقدس در این مسیر گام بردارند قطعا پیوند حوزه و دانشگاه عملی خواهد شد.

ما باید همواره مواظب نقشه های شوم شیاطین امروزی برای تفرقه انداختن میان ملل و در بین مسلمانان علی الخصوص نهادهای مقدسی چون حوزه و دانشگاه باشیم و با وحدت، مانعی بزرگ بر سر راه آنها خواهیم شد. لــذا آن مراد همیشه جاوید، حضرت امام (ره)، جــدایی این دو قــشر را از توطئه های استعمار و عــوامل داخلی آنها دانسته و راه درمان را وحدت آنها دریافته و همواره بر نزدیكی این دو قشر تأكید و این دو را مكمل یكدیگر معرفی می فرمودند: «دو قشری كه اگر این دو قشر به مسیر صحیح باشند تمام ملت به مسیر صحیح می روند، تا این دو قشر با هم پیوند داشته باشند استقلال كشور شما محفوظ است» بنابر اين لازم است فرايند تحقق "وحدت" به طور دقيق، کارشناسي و ضابطه مند گردد تا؛ اولاً: از هر گونه آفتي در امان باشد.

ثانياً: به اهداف متعالي دست يابيم و آنچه در اينجا اهميت دارد، اراده و عزم ملي براي رسيدن به يک آرمان جهاني و تمدن فراگير ديني است که تنها راه دستيابي به آن، از مجراي "وحدت" خواهد بود، چرا که هرگاه سخن از وحدت آغاز ميگردد در پي آن، مفاهيمي مانند: يكپارچگي، پيوستگي و يكنواختي به ذهن انسان تبادر مي نمايد و محصول تمام جنبشها و انقلابهاي بزرگ، در گرو وحدت خواهد بود.

براي تحقق وحدت در جامعه، نياز به مقتضي است. بنابر اين اگر عوامل کارساز در فرآيند وحدت حاصل نگردد، هرگز نميتوان به اهداف متعالي رسيد، لذا ممکن است عوامل مؤثر در تحقق وحدت را اين گونه بيان نمود:
1.  مشارکت حوزه و دانشگاه در توليد علم: وحدت حقيقي آنگاه به وجود مي آيد که حوزه و دانشگاه در توليد علم با هم سهيم باشند. به عبارت ديگر براي ادارة جامعة ديني، نياز به علم جهتدار بر مبناي عدالت و کرامت انسان دارد که بايد در قالب علم ديني ارائه شود؛ بنابر اين هر يک از حوزه و دانشگاه لازم است نقش خود را در توليد علم مورد نياز جامعه از جمع آوري اطلاعات گرفته، تا فرضيه سازي، يافتن پيش فرضها، داوري و ... ايفا کنند.

2.  اعتقاد به تأثير متقابل: هر يک از دو نهاد حوزه و دانشگاه بايد يکديگر را به رسميت شناخته و وجود ديگري را براي ادارة جامعه لازم و ضروري بدانند و باور کنند که طرف مقابل نيز داراي ظرفيت مناسب براي انجام مسئوليت خويش است.

3.  وحدت در هدف: تحقق وحدت حوزه و دانشگاه در گرو جهتي است که با مهندسي الهي طراحي شود و اين سامانه هنگامي محقق ميگردد که هدف حوزه و دانشگاه بر اساس سعادت و رستگاري انسان تکون يابد. البته اين حرکت نياز به روش تحقيق دارد.

4.  آشنايي با نوآوري و پيشرفت هاي يکديگر: هنگامي که حوزه و دانشگاه از توان علمي و معنوي يکديگر آگاهي نداشته باشند، چگونه ميتوانند در کنار يکديگر در توسعه و پيشرفت فعاليت کنند؟ بنابر اين آشنايي حوزه و دانشگاه نسبت به نوآوري و پيشرفت هاي يکديگر، مانند: نظريه پردازي، نشر کتاب و مقالات، ايجاد مراکز آموزشي، نخبگان و ... از اهميت خاصي برخوردار است.

5.  ايجاد کرسيهاي آزادانديشي و نظريه پردازي مشترک حوزه و دانشگاه: اولاً با اين روش ميتوان به توان علمي يکديگر پيبرد. ثانياً: نقطه ضعفهاي موجود شناسايي و مرتفع ميگردد. ثالثاً: بستر لازم براي فعاليت مشترک آماده ميگردد.

6.  ايجاد اتاق فکر مشترک: يکي از عوامل مهم وحدت حوزه و دانشگاه اين است که براي تشخيص و تعيين نيازهاي جامعه و راهبرد عملي و نظري آن، بايد اتاق فکر دائمي تشکيل شود تا مسير کارآمدي وحدت هموار گردد.

در پایان باید این را دانست که دانشگاه امروز با دانشگاه سي سال قبل و حوزه امروز با حوزه سي سال پيش، به كلي متفاوت است. حوزه امروز، حوزه سي سال پيش نيست، پيشرفتهاي بزرگي در حوزه اتفاق افتاده است. امروز صدها مؤسسه تحقيقاتي، صدها حوزوي اهل قلم و صدها روشنفكر آشنا با علوم جديد و اهل تفكر اجتماعي پديد آمده اند.  دانشگاه الان، دانشگاه سي سال پيش نيست. دانشگاه ما امروز به مراتب مردمي تر، زنده تر و ديني تر از دانشگاه قبل از انقلاب است. روح تحقيق و پيشرفت و علاقه به توليد علم و حضور در صحنه مشكلات اجتماعي در دانشگاههاي ما زنده است. قلب دانشگاه، امروز با صداي بلند مي تپد و قلب حوزه نيز. و همه آنهايي كه مرگ دانشگاه را آرزو مي كردند و افول حوزه را، اين آرزو را به گور خواهند برد.

علت نامگذاری روز 27 آذر ماه به روز وحدت حوزه  و دانشگاه بخاطر شهادت حضرت آیت اله مفتح می باشد ایشان که به نقشه های شوم استعماگری آمریکا و انگلیس و دست نشانده آنها یعنی پهلوی آگاهی کامل داشت و می دانست که برنامه آنها جدا نگه داشتن و ارتباط نداشتن حوزه و دانشگاه بود ، در این راه تلاش های فراوانی را انجام داد. اعتقاد ریشه ای استاد به اسلام اصیل و علاقه ایشان به ایجاد وحدت میان حوزه ودانشگاه سبب شد که به جمع دانشجویان و جوانان مسلمانی بپیوندد و در این راه تمام توان خود را به کار گیرد. ایشان پرچمدار وحدت حوزه و دانشگاه بودند، از حوزه برخاست و در دانشگاه شهید شد. سرانجام صبح روز 27 آذر ماه 1358 ش.  هنگامی که استاد برای تدریس به دانشگاه می رفت، در حیاط دانشگاه مورد حمله قرار گفت و خود و دو پاسدارش از این ظلمتکده پرگشودند و رفتند. به همین مناسبت بخاطر شهادت این روحانی فرزانه و استاد عالم و فرهیخته، حضرت امام خمینی (ره) در تدبیری هوشمندانه این روز را به نام روز وحدت حوزه و دانشگاه نامیدند. همانگونه که امام خامنه ای (مدظله العالی) در این باره می فرمایند :

روز وحدت حوزه و دانشگاه، از یادگاری های ارزشمند امام بزرگوار ماست. این مسأله هم مثل همه تدابیر و تصمیم های مهمی كه در راه جریان صحیح و اسلامی جامعه ی ما، آن حكیم عالی مقام و آن انسان والا و بصیر مطرح كردند، یكی از بركات وجودی ایشان بوده و هست و ان شاءالله خواهد بود... وحدت حوزه و دانشگاه كه امام به عنوان یك شعار مطرح كردند، اغلب از واقعیت تلخی در جامعه ی ما و یا همه ی جوامع اسلامی منشأ می گرفت كه آن واقعیت تلخ، ساخته و پرداخته ی مستقیم و حساب شده ی دست استعمار بود. آن واقعیت این بود كه وقتی استعمارگران، نقشه های فتوحات سیاسی و اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی خود را طراحی می كردند، به یك مانع عمده برخورد كردند و آن، اعتقادات دینی ملت ها بود.

عباس جلیلی – کارشناس ارشد حقوق اسلامی

برچسب ها :

نظرات کاربران :

دیدگاه های ارسالی شما، پس از تایید توسط مدیریت در وب سایت منتشر خواهد شد.
پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.

نام	*
کد امنیتی