رسانه خبری شهرستان قروه

بررسی مقایسه ای حقوق زن در اسلام و تمدنهای پيش از اسلام

زنان در طول قرون و اعصار متمادی، رنج‌ها و ستم‌هاي فراواني ديده‌اند که حقيقتا بسيار درد آور و سنگين است اما مقام و شخصیت زن از دیدگاه قرآن و اسلام بسیار حائز اهمیت و دارای جایگاه بلند مرتبه ای می باشد .

به گزارش سراب خبر ، به نقل از آفتاب دل زن هر چند در گذشته ی تاریخ بشر از مقام و جایگاه بسته ای برخوردار نبوده است اما آفریدگار هستی او را با عنوان والای انسانیت و در کنار رده ی خلیفه ی الهی و سجود ملائک قرار داده است .

 زیبایی و احیای شخصیت واقعی زن و شناخت و تفکیک نقش های جنسیتی زن و مرد، از اولوینت های عصر حاضر یعنی عصر تشابه گرایش و همانند سازی زن و مرد است .

مقاله پیش روهر چند بسیار کوتاه ولی به بحث در خصوص مقام و جایگاه زن در عصر گذشته و حال می پردازد که امید است مورد استفاده قرار گیرد .

از دیرباز در بسیاری از جوامع زنان در موقعیت فروتری نسبت به مردان قرار داشته و از برخی حقوق انسانی خویش محروم بوده اند ، زن موجودی حقیر و درجه دو مسوب می شده و جایگاه ارزشمندی در خانواده و اجتماع نداشته است ، متاسفانه این نگاه امروزه نیز نزد برخی از اقوام حتی برخی از ملل مسلمان نیز به چشم می خورد .از سوی دیگر تفاوت هایی که در حقوق و مسئولیت های زن و مرد در احکام و معارف اسلامی وجود دارد این برداشت را پدید آورده است که گویا اسلام هم نگرشی تحقیرآمیز و درجه دوم به زنان دارد .

مخاطبان اسلام هم آشکارا زن ستیزی و تحقیر زن را به اسلام نسبت می دهند لذا در جهت روشن شدن جایگاه زن در اسلام و اسلامیان جایگاه زن پیش از اسلام را در " ایران، روم، یونان و عربستان را بازگو می نمایم .

به گواهی تاریخ زن بدترین دوران حیات خود را در دوره ی پیش از اسلام گذرانده است تا آنجا که در انسان بودن زن شک و تردید داشتند و او را از بسیاری از حقوق مسلم انسانی محروم ساختند .

زن در جوامع گذشته حتی جوامع متمدنی چون ایران و روم از بسیاری از حقوقمادی و معنوی همچون حاکمیت، حق انتخاب همسر، حق ارث، حق وصیت، نفقه و ... محروم بوده است .

زن در ایران:

در درخشان ترین دوره ی حیات اجتماعی زن در ایران پیش از اسلام یعنی عصر ساسانیان، زن شخصیت حقوقی نداشت دکتر " کریستین سن" در کتاب " ایران در زمان ساسانیان" می نویسد " در ایران عصر زرتشتی، ازدواج با محارم و نزدیکان نه تنها مقدس بوده حتی گناهان کبیره را محو می کرده است در ایران باستان ازدواج نوعی خرید و فروش به شمار می رفت و زن جزء الوالی بود که در معرض خرید و فروش واقع می شد .

شوهر هیچ تعهدی در زمینه ی نفقه همسران متعدد خود نداشت و تنها وظیفه داشت به زن ممتاز" سوگولی" خود عذا دهد .در ایران باستان چنانچه شوهر از تأمین معاش و مایحتاج همسر و فرزندان ناتوان بود حق داشت آنها را بفروشد و با فروش یکی از آنها هزینه زندگی را فراهم سازد .

زن در روم:

بر خلاف آنچه تصور می شد در امپراطوری متمدن روم نیز زن از شخصیت و حقوق انسانی محروم بوده است . قانون روم زنان را به بندگی می گرفت . علمای روم زن را نا پاک و فاقد روح مجردی می دانستند و ارزش او را بیشتر از اسب خویش نمی دانستند و به این دلیل رومی ها عقیده داشتند که زن را نمی توان انسان نامید .

دختران رومی به طور کلی از ارث محروم بودند و ارث تنها به فرزندان مذکر اختصاص داشت البته محرومیت زن تنها در ارث نبود تقریباً از بیستر حقوق انسانی و اجتماعی محروم بوده و در شمار محجورین قرار داشت .

زن در یونان:

در یونان قدیم هم که بیشتر مواقع با امپراطوری روم وحدت سیاسی و اجتماعی داشت وضعیت زن بهتر از روم نبود ، آنان نیز زن را همچون بردگان می دانستند ، زن همچون کالایی خرید و فروش می شد و وجودشان را شیطانی می دانستند در" اسپارت" وقتی زن از اینکه فرزند پسر به دنیا آورد مأیوس میشدند او را به مرگ محکوم می کردند .

در قوانین یونان باستان پدری که پسر نداشت و دارای چندین دختر بود می توانست یکی از دختران خود را به ازدواج پسری درآورد و آن را به جای خود وارث خویش قرار دهد . زنان حق عقد قرارداد و خریدو فروش نداشتند زیرا آنان فاقد شایستگی قانونی بودند .

زن در عربستان:

 در جامعه ی عربستان پیش از اسلام ، عفت و پاکدامنی وجود نداشت ، آنجا که هر روابط جنبی را مجاز می دانستند نه فقط مردان همسردار به عفت پایبند نبودند زنان شوهردار نیز به رعایت عفت بی توجه بودند .

قتل زن در صورت نافرمانی کاری عادی بود و زنده به گور شدن زن  تنها پاسخ شکایت او بود . مالکیت زن گاه بین چندین مرد تقسیم می شد و یا از یکی به یکی دیگر انتقال می یافت . زن نه تنها نسبت به چیزی مالکیت نداشت بلکه بر جسم و جان خود نیز مالک نبود به طوری که او را گاه به عنوان پاداش و یا خراج و باج و یا اجاره به دیگری واگذار می کردند .

در صورت مرگ پدر نیز فرزندان مجاز بودند با نامادری خود ازدواج کنند و یا با جلوگیری از ازدواج مجدد وی او را در خانه زندانی کنند تا پس از مرگ زن وارث اموال او شوند .در برخی از قبایل غرب از جمله بنی اسد و بنی تمیم زنده به گور کردن دختران رایج بود چرا که آنها از داشتن دختر عار داشتند چون دختر توانایی جنگیدن برای قبایل را نداشت و اگر به دست دشمن اسیر می شد موجب سرافکندگی قبیله بود و یا به گفته قرآن از ترس فقر به این کار دست می زدند .

البته رسم کشتن دختران عمومی نبود یکی از زشت ترین رفتارها نسبت به زن در جامعه ی عرب این بود که به هنگام قحطی گوشت زن را مورد استفاده قرار می دادند . وضعیت زن در دیگر کشورها و مناطق جهان از جمله هندوستان، چین، روسیه، ژاپن و آفریقا نیز از این اسف بارتر بوده است .

مقام و شخصیت زن قبل از اسلام در مقایسه با مقام و شخصیت زن از دیدگاه قرآن و اسلام بسیار حائز اهمیت  و دارای جایگاه بلند مرتبه ای می باشد .

برای مقایسه جایگاه زن در اسلام قبل از هر چیز باید به سراغ آیات قرآن کریم رفت که دربسیاری از آیات آن انسان را مخاطب خود قرار داده است و سخن از خلقت انسان به بیان آورده است و هردو را انسان می داند نه اینکه مرد نسبت به زن برتری داشته باشد .

در آیات فطرت نیز فطرت الهی میان زن و مرد مشترک است قرآن هدف از خلقت انسان " زن و مرد" را مقام عبودیت می داند . بندگی کردن برای خداوند مهم است .

پس از بیان این نکته که در قرآن زن و مرد را یکسان می داند مهمترین مطلب در بیان ارزشمندی یکسان زن و مرد از منظر قرآن این خطاب است ." همانا گرامی ترین و ارزشمندترین شما نزد خداوند با تقواترین و پرهیزکارترین شماست ".

این سخن به روشنی تنها عامل ارزشمندی در پیشگاه خداوند را ارزش های ادیان اخلاقی و معنوی می شمرد و نقش هر عامل دیگری را نفی می کند و به عبارت دیگر عواملی همچون نژاد ، رنگ، زبان ، ملیت و قومیت، ثروت، قدرت و نیز جنسیت یعنی زنانگی و مردانگی نقشی در جایگاه ارزشی زن در دستگاه الهی ندارد .

بنابراین صرف زن یا مرد بودن نقشی در ارزشمندی انسان ندارد آنچه انسان را اندیشمند می کند ارزش انسانی و الهی است از این رو چنانچه از برخی از روایات و احکام اسلامی ، این تصور به ذهن برخی خطور کند که مرد موجودی برتر است این آیه به صراحت چنین برداشتی را به شدت نفی کرده و تساوی ارزشی زن و مرد را با قوت اعلام کرده است .

وجود زنان ارزشمندی همچون حضرت فاطمه زهرا (س) و حضرت خدیجه و حضرت مریم و دیگر زنان بزرگ تاریخ نشان می دهد که در آفرینش الهی زنان نیز هم چون مردان به عالی ترین مراتب انسانی دست می یابند و زن و مرد در سیر تعالی و تقرب برتری جنسیتی ندارند .

هر زنی در جامعه ی امروزی اگر بخواهد به مقام و منزلتی همچون فاطمه زهرا (س) دست یابد فقط به اراده ی خود بستگی دارد و لاغیر، طبق آنچه در مورد زنان در گذشته و در ملل مختلف ایراد شد به این نکته می رسیم که زن به حفظ کرامت انسانی خود در دنیای امروز به بالاترین درجات نزد خداوند تبارک و تعالی خواهد رسید .

 
حجت الاسلام مسعود محمدی-کارشناس آموزش و پژوهش اداره کل تبلیغات اسلامی کردستان

برچسب ها :

نظرات کاربران :

دیدگاه های ارسالی شما، پس از تایید توسط مدیریت در وب سایت منتشر خواهد شد.
پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.

نام	*
کد امنیتی