رسانه خبری شهرستان قروه

خام‌فروشی چالش جدی معادن کردستان/ظرفیت‌‌های که در توسعه استان نقشی ندارد

مدیر گروه مهندسی معدن دانشگاه کردستان گفت: خام‌فروشی و عدم‌مشارکت شرکت‌ها و افراد محلی در استخراج و استحصال معادن باعث شده است که هنوز ثمره معدن‌کاری در توسعه استان عملی نشود.

به گزارش سراب خبر، استان کردستان ذخایر معدنی منحصر به فردی را در دل خود جای داده است و همین بخش یکی از پتانسیل‌های کم‌نظیر و بالقوه برای حرکت در مسیر توسعه و رشد استان به شمار می‌آید.

هرچند بخش معدن و صنایع معدنی پیشران اقتصاد است و با متحول‌شدن این بخش، سایر بخش‌های صنعتی و اقتصادی کشور فعال می‌شود اما در استان کردستان با وجود وفور معادن، اهمیت آن در نظر گرفته نشده و آنطور که باید از آن در جهت توسعه استان استفاده نشده است و بخش معدن با داشتن پتانسیل‌های فراوان، نتوانسته است به جایگاه مطلوب خود برسد.

خبرنگار خبرگزاری فارس دفتر کردستان، برای بررسی وضعیت موجود معادن استان با دکتر محمد رضائی مدیر گروه مهندسی معدن دانشگاه کردستان گفت‌وگویی داشت که در زیر می‌خوانید.

آینده خوب در انتظار حوزه معدن کردستان

فارس: استان کردستان از لحاظ معادن چه ظرفیت و وضعیتی دارد؟

با توجه به فعالیت‌های اکتشافی ناقصی که در استان کردستان کردستان انجام شده است نمی‌توان با قاطعیت کامل در مورد ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های معدنی استان صحبت کرد اما با این حال براساس کارهای اکتشافی صورت گرفته تاکنون، می‌توان گفت که استان دارای پتانسیل‌های خوبی در زمینه معادن پلی‌متال به ویژه در زمینه کانسارهای آهن و طلا است.

در محدوده شهرستان بیجار پتانسیل‌های آهن بسیار خوبی وجود دارد که می‌توان به مجموعه معادن سنگ آهن شهرک و سراب اشاره کرد که جمعاً بالغ بر 50 میلیون تن ذخیره قطعی و 120 میلیون تن ذخیره احتمالی برای آنها پیش‌بینی شده است.

در محدوده شهرستان سقز هم ذخایر متوسط و کوچک مقیاس، زیادی مانند آهن صاحب (یاپشخان)، پیرعمران، دره زیارت، حسن‌سالاران، رنگه‌ریژان، بایدر، تاله‌جر، سیف‌آباد و ... کشف شده است که مجموعا می‌توان ذخیره‌ای در حدود 50 میلیون تن برای آنها پیش‌بینی کرد.

در شهرستان قروه هم می‌توان به معدن سنگ آهن گلالی، میمون‌آباد و .. اشاره کرد که در مجموع حدود 25 الی 30 میلیون تن ذخیره دارند.

در محدوده دیواندره هم اخیرا کانسارهایی مانند چول‌بلاغ، کانی‌سفید، ابراهیم‌آباد، آلیجان و ... در حال کشف می‌باشند که هنوز اکتشافات تکمیلی برای تعیین ذخیره قطعی و احتمالی در این محدوده‌ها انجام نشده است.

مهمترین ذخایر طلای استان هم در محدوده شهرستان‌های سقز و قروه است که می‌توان به معدن طلای داشکسن (ساریگونی) قروه و مجموعه ذخایر طلای شهرستان سقز از جمله قلقله، کرویانو  قبغلوجه اشاره کرد که کشف شده و آماده بهره‌برداری هستند، البته در دیگر محدوده‌های شهرستان سقز مانند میرگه‌نقشینه هم فعالیت‌های اکتشافی کم و بیش در حال انجام است.

در دیگر بخش‌های استان هم جستجو برای کشف ذخایر فلزی جدید ادامه دارد و به نظر می‌رسد با تکمیل اکتشافات، میزان بیشتری به ذخایر قطعی طلا و آهن در استان اضافه شود و یا منجر به کشف ذخایر مستعد دیگر مانند مس شود.

علاوه بر طلا و آهن، در زمینه سنگ‌های تزئینی و نما هم استان دارای ظرفیت‌های خوبی است کما اینکه از سال‌ها پیش هم، معادن کوچک و بزرگ مقیاس سنگ تزئینی در استان کم و بیش فعال بوده است که می‌توان به مجموعه معادن مرمر و مرمریت قروه و موارد جزئی‌تر در دیگر شهرستان‌ها اشاره نمود.

از جمله مواد معدنی دیگر که در استان در مقیاس اقتصادی وجود دارد سیلیس، باریت و دیگر کانی‌های صنعتی است، در این زمینه می‌توان به مجموعه ذخایر سیلیس کانی چشنی‌سقز و باریت‌ شاه‌نشین مریوان اشاره کرد.

با انجام اکتشافات سیستماتیک در استان و در نظر گرفتن ذخایر فوق‌الذکر، می‌توان استان کردستان را جزو استان‌های برخوردار در زمینه پتانسیل‌های معدنی در نظر گرفت و آینده خوبی برای استان در این زمینه متصور بود.

استخراج معادن فعلی در مقیاس کوچک و متوسط تاثیر خاصی در توسعه استان نداشته است

فارس: معادن چه نقشی در توسعه استان دارند؟­­

طبیعتا در هر کشوری از معادن به عنوان زیربنای صنعت یاد می‌شود و در ایران و استان کردستان هم می‌توان با بهره‌برداری اصولی از معادن و ظرفیت‌های موجود، نقش معادن را در توسعه استان و ایجاد اشتغال‌زایی اجرایی نمود اما آنچه که غیرقابل انکار است این است که معادن تاکنون نقش قابل توجهی در توسعه استان نداشته‌اند هرچند که معدن‌کاری در مقیاس بزرگ و به صورتی که در استان‌های کرمان، یزد و ... در جریان است در استان کردستان هنوز اجرایی نشده است اما با این حال، استخراج معادن فعلی در مقیاس کوچک و متوسط تاثیر خاصی در توسعه استان نداشته است و صرفا در قالب استخدام چندین کارگر و یا تکنسین آن هم به صورت فصلی بوده است.

واگذاری حق بهره‌برداری از معادن به شرکت‌های بومی، ایجاد تعاونی‌های معدنی با مشارکت مردم هر منطقه برای استخراج ظرفیت‌های معدنی آن منطقه، جلوگیری از خام‌فروشی، بهره‌گیری از اصول علمی برای استخراج و استحصال مواد معدنی و در نهایت همکاری دستگاه‌های اجرایی و ارگان‌های ذیربط با استخراج معدن می‌تواند نقش عملی معادن در توسعه استان و ایجاد اشغال‌زایی را تضمین نماید.

فارس: با توجه به اینکه استان کردستان در حوزه معادن ظرفیت و پتانسیل بالایی دارد چرا ثمرات آن را در توسعه استان شاهد نیستیم؟ چرا سهم معادن در توسعه استان ناچیز است؟برخی از معادن فقط نقش خراب کردن جاده‌ها، منابع طبیعی و محیط زیست را دارند و عملا سودی برای منطقه نداشته‌اند

خام‌فروشی و عدم‌مشارکت شرکت‌ها و افراد محلی در استخراج و استحصال معادن باعث شده است که هنوز ثمره معدن‌کاری در توسعه استان عملی نشود.

 به نظر اینجانب تمامی معادن کوچک، متوسط و بزرگ مقیاس فلزی در استان باید از خام‌فروشی منع گردند تا زمینه برای ایجاد کارخانه‌های فرآوری در کنار و یا در مرکز ثقل این معادن فراهم شود که همین می‌تواند به ایجاد ارزش‌افزوده و اشتغال‌زایی کمک شایانی نماید.

مورد دیگر این است که متناسب با استخراج معادن، باید به زیرساخت‌های منطقه به ویژه در بخش حمل و نقل، محیط‌زیست و منابع‌طبیعی توجه بیشتری شود، برخی از معادن فقط نقش خراب کردن جاده‌ها، منابع طبیعی و محیط زیست را دارند و عملا سودی برای منطقه نداشته‌اند.

در نهایت، بازگرداندن بخشی از حقوق دولتی، مالیات و حتی سود خالص شرکت‌های درگیر در استخراج معادن برای آبادانی و عمران منطقه و جبران خسارات وارده می‌تواند حلال خیلی از مشکلات موجود در این زمینه باشد.

با وجود شعارهای زیاد همچنان شاهد خام‌فروشی هستیم

فارس: مهمترین چالش‌ها و مشکلات موجود در حوزه معادن استان چیست؟

مهمترین مشکلات موجود در حوزه معادن استان شامل دست‌و‌پاگیر بودن قوانین و آیین‌نامه‌های مرتبط با استخراج معادن، بروکراسی‌های اداری مختل‌کننده در این زمینه، عدم همکاری منابع‌طبیعی و محیط‌زیست با معدن‌کاران، عدم مشارکت دادن بومی‌ها در استخراج و استحصال معادن (که منجر به بروز معارض‌های محلی شده و غالبا فعالیت‌های معدن‌کاری را با اختلال جدی مواجه می‌کند)، عدم تعیین استراتژی درست برای استخراج ظرفیت‌های موجود و از همه مهم‌تر خام‌فروشی این معادن می‌باشد.

با وجود شعارهای زیاد در زمینه جلوگیری از خام‌فروشی معادن استان، ولی باز هم در اکثر معادن بزرگ و کوچک شاهد خام‌فروشی هستیم، در گذشته و اکنون هم شاهد هستیم که برخی از شرکت‌های فعال در زمینه معدن‌کاری آهن در استان که با شعار عدم خام‌فروشی، تولید محصول فرآوری شده، ایجاد ارزش‌افزوده و اشتغال‌زایی پا به استان گذاشتند از راه خام‌فروشی سودهای کلانی برده و هنوز هم که هنوز است وعده آنها برای ایجاد کارخانه‌های فرآوری فعال و قطع خام‌فروشی محقق نشده است.

 فارس: چرا اکثر محصولات معدنی استان به صورت خام از استان خارج می‌شود؟

خام‌فروشی سریع‌ترین راه ممکن برای دستیابی به سود است و لذا اکثر شرکت‌های معدنی ابتدا سعی در بستن بار مالی خود از طریق خام‌فروشی دارند تا زمانی که از این راه تمکن مالی پیدا کردند به فکر فرآوری هم بیفتند، یعنی در ابتدا می‌خواهند که سود موردنظر خود را کسب کرده و بدون ریسک به فکر احداث کارخانه فرآوری با استفاده از سود حاصل از معدن در مرحله خام‌فروشی باشند کاری که برخی از معادن فعال استان قبلا انجام داده و یا در حال انجام آن هستند (البته این مورد بیشتر در زمینه ذخایر آهن صادق است)، در این زمینه سازمان صنعت، معدن و تجارت باید از همان ابتدا کار استخراج و استحصال معادن را به شرکت‌هایی واگذار نماید که قابلیت سرمایه‌گذاری برای احداث پروسه فرآوری را دارا و از شرایط مالی لازم برخوردار باشند.

اکثر فارغ‌التحصیلان رشته معدن دانشگاه کردستان مشغول به کار شده‌اند

فارس: با توجه به اینکه رشته معدن در دانشگاه کردستان وجود دارد فارغ‌التحصیلان این رشته چه نقشی در رشد و پیشرفت معادن استان دارند؟

دانشگاه کردستان با قدمتی 21 ساله در تربیت مهندسین و متخصصین معدن، نقش بسیار مهمی در این زمینه ایفا کرده است به نحوی که اکثر فارغ‌التحصیلان رشته معدن دانشگاه کردستان در معادن، سدها، تونل‌ها و پروژه‌های معدنی مختلف در سراسر کشور در نقش مدیر پروژه، کارشناس ارشد، تکنسین و سایر پست‌های فنی مشغول به کار هستند.

به طور خاص در استان کردستان هم خیلی از اعضای سازمان نظام مهندسی استان و کارشناسان سازمان صنعت، معدن و تجارت استان کردستان حداقل یکی از مراحل تحصیلی خود را در گروه مهندسی معدن دانشگاه کردستان گذرانده‌اند که هم اکنون نقش بسیار اساسی در امور اجرایی معادن استان کردستان ایفا می‌کنند. برخی دیگر از فارغ‌التحصیلان ما در بدنه شرکت‌هایی معدن‌کاری فعال در استان به عنوان کارشناس و کارشناس ارشد در حال ایفای نقش هستند.

در نهایت، می‌توان گفت که ضعف‌هایی هم در این زمینه وجود دارد و فارغ‌التحصیلان ما هنوز نتوانسته‌اند در ارتباط با کارهای اجرایی و یا در قالب شرکت‌های معدنی قوی مشارکت جدی در بهره‌برداری و استحصال معادن استان داشته باشند و انتظار می‌رود به صورت جدی در این بخش‌ها هم پیشرو باشند.

بازار کار رشته مهندسی معدن در حال حاضر از بقیه رشته‌های مهندسی بهتر بوده و اکثر فارغ‌التحصیلان قبلی این رشته جذب بازار کار شده‌اند.

در شرایطی که بحث بر روی اقتصاد بدون نفت در کشور مطرح است می‌توان از ظرفیت‌‌های معدنی کشور به عنوان یک جایگزین مناسب برای صادرات استفاده و سرمایه‌گذاری در این بخش را تسریع و گسترش داد.

مسؤولین ذیربط هم بارها در این زمینه تاکید کرده‌اند و در عمل نشان داده اند که توجه بیشتری به سرمایه‌گذاری در بخش معدن و صنایع معدنی بیش از گذشته دارند پس این امر می‌تواند نویدبخش رونق هر چه بیشتر بازار کار معدن و امیدبخش جذب بهتر فارغ‌التحصیلان این رشته باشد.

مورد دیگری که برای فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی معدن مزیت خوبی به حساب می‌آید وضعیت مطلوب و بستر مناسب برای کارآفرینی و خوداشتغالی در این رشته است، فارغ‌التحصیلان معدن به راحتی می‌توانند نسبت به ثبت ذخایر معدنی، اکتشاف و استخراج معادن اقدام نمایند.

همچنین، تاسیس شرکت‌های مرتبط با فعالیت‌های معدن مانند شرکت‌های مشاوره و پیمانکاری در زمینه فعالیت‌های معدنی از جمله حفاری و انفجار در معادن، عملیات ژئوفیزیکی، حفاری اکتشافی و ... می‌تواند زمینه کاری مهمی برای فارغ التحصیلان رشته معدن باشد.

برچسب ها :

نظرات کاربران :

دیدگاه های ارسالی شما، پس از تایید توسط مدیریت در وب سایت منتشر خواهد شد.
پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.

نام	*
کد امنیتی