رسانه خبری شهرستان قروه

مقاله

چاه های عمیق دشت های دهگلان و قروه، مرگ تدریجی زندگی و فاجعه نابخشودنی

دردهه دوم بعد از انقلاب که توسعه اقتصادی یکی از شاخصهای دولت آن دوره بود قطعاً یکی از محورهای تو سعه کشاورزی و تولیدات محصولات کشاورزی بوده است

مقدمه :
همواره همه ماجمله زیبا به رنگ زندگی وجنب وجوش و حرکت  وسر سبزی،(آب و آبادانی ) را شنیده ایم واما بحث چاهها ی عمیق و نیمه عمیق در دشتهای شرق استان درشهرستانهای قروه ، دهگلان  حکایتی مرگ بار و فاجعه ای در راستای نابودی آب های زیر زمینی و به تبع آن آبادانی روستاها می باشد .
دردهه دوم بعد از انقلاب که توسعه اقتصادی یکی از شاخصهای دولت آن دوره بود قطعاً یکی از محورهای تو سعه کشاورزی و تولیدات محصولات کشاورزی بوده است . ارگانها وادارات مربوطه  استان امور آب اقدام به دادن مجوز حفر چاه عمیق  را در دشت های استان صادر نموده اند که این اقدام در راستای خدمت وتوسعه اقتصادی می باشد .و اما آنچه قا بل بحث و تحلیل است این که هرپروژه و طرحی باید در مرحله اول  کارشناسی شود و سود و زیان و زمان اجرای طرح کامل روشن و شفاف باشد . اگر در طول زمان بازده آن مثبت و اقتصادی در تمام جنبه های رشد مفید باشد . باید اجرا شود و اما طرح حفر چاه ها ی عمیق ونیمه عمیق در دشت های قروه و دهگلان مانند قماری بر سر سفره آبها ی زیر زمینی منطقه بود . خیانتی  که باید نسل آینده چوب آن را بخورند قماری که به رغم تمام ادعا و تولید محصول ضرر آن چون دود بلند نه تنها به چشم خود کشاورزبلکه همه مردم می رود . اگر به گذشته نه چندان دور برگردیم ، حدود20 سال گذشته که روستاییان هنوز صاحب چاه عمیق و نیمه عمیق نبودند در یک بافت همگون ، با هم زندگی می کردند اختلاف طبقاتی آنی و موقت چون حال بر زندگی آنها حاکم نبود. چاههای عمیق و نیمه عمیق موجود در دشت دهگلان وقروه به وضوح مشکلات و  معضلات بی شماری را به وجود آورده که توسعه پایدار زندگی مردم بومی را هدف گرفته است.

چکیده :
دشت های قروه و دهگلان یکی از بزرگترین دشتهای استان کردستان می باشندکه به جهت وسعت و پتانسیل بالای آب و خاک ؛ ناشی از شرایط زمین ؛آب و هوای مناسب از اهمیت خاصی برخوردار هستند . این منطقه با اقلیم نیمه خشک دارای درجه حرارت متوسط 10-13 درجه سانتی گراد؛متوسط تبخیر2033 میلی متر و متوسط بارندگی سالیانه آن در حدود 348میلی متر و تعداد روزهای بارانی آن 78روز می باشد. وسعت حوضۀ2587 کیلومتر مربع دشت دهگلان در حدود  624  کیلومتر می باشد جنس سازنده های تشکیل دهنده و میزان منابع تغذیه کننده آب زیر زمینی موجب سفره آزاد با حجم ذخیره حدود 800میلیون متر مکعب شده است . علاوه بر ویژ گیهای کمی آب زیر زمینی این منطقه از نظر کیفی نیز مناسب بوده و جهت شرب و کشاورزی مفید می باشد . هدایت الکتریکی از 314تا 919 میکرو زیمنس بر سانتی متر و میزان کلر 2/. تا 8/.میلی گرم در لیتر تغییر می کند بطور کلی این پارامترهها از تغذیه به سمت نقاط تخلیه افزایش می یابدو این خود بیانگر یک منبع تغذیه کننده است. با توجه به برآورد سطح آب در دوره 21 سال از سال 66- 87 که نماینگر افت سفره در حدود 15/18 متری آب در محدوده دشت دهگلان گردیده است که هر سال 56/6 میلیون متر مکعب از حجم مخزن کاهش می یابد


مشخصات عمومی
دشت دهگلان و قروه در استان کردستان در قسمت جنوب شرقی این استان قرار دارد. این دشت که بین طو لهای جغرافیای 00؛10؛47 تا 00؛45؛47 شرقی 35 طول جغرافیای اشغال نموده است و عرضهای جغرافیای 00؛5؛35تا 00؛35؛35 شمالی بصورت چهار گوش یا مربع می باشد .

این دشت از مرزهای شرقی به خط الراس نه چندان مرتفع شانوره و شهرستان قروه و از جنوب به ارتفاعات کوه دربندکبود و زاجیان عبالرحمان ؛دشت امیر آباد کامیاران و سنقر و از شمال به ارتفاعات کوه شیدا و آخی کمال و خط الراس ارتفاعات مشرف به روستاهای سراب سرخه – حقه – دولت آباد- تیلکو- امیر آبادو نهایتا از غرب به ارتفاعات خاتو شیشه ره ؛خسرو کش ؛باوه ریز – یوسف سیاه – سلطان و شهر سنندج محدود می باشد پست ترین نقطه ارتفاعی در محدوده  مورد مطالعه در مرز شمالی با کمتر از1700 متر ارتفاع از سطح دریا و بلندترین نقطه ارتفاعی آن در ارتفاعات جنوب شرق (( کوه خولانه )) با بیش از 2800 متر از سطح دریا واقع است و بلندترین مقر روستایی در منطقه مورد مطالعه رامول با ارتفاع 2097 متر می باشد میانگین ارتفاع دشت قروه و دهگلان از سطح دریا 1876 متر و میانگین رطوبت نسبی سالیانه آن در حدود 7/42 درصد می باشد دشت دهگلان در مسیر جاده اصلی سنندج – همدان و در نزدیکی قروه قرار دارد و راههای دیگری نیز که از نقاط مختلف استان به این جاده ختم می گردند می تواند به عنوان راه دسترسی به منطقه تلقی گردد به طور مثال جاده فرعی منشعب از جاده کامیاران – سنندج (جاده موچش – دهگلان) که از نواحی جنوبی دشت به سمت شمال امتداد دارد قابل ذکر است .
عوامل پارامترهای که به عنوان معضل بزرگ سبب نابودی وافت آبهای زیرزمینی دهگلان وسبب  ایجاد مشکلاتی این دشت گردیده است .

1- صدور مجوز پیش از حد
اداره امور اب استان کرستان بدون کار کارشناسی  ورویه عملی منطقی اقوام به صدور مجوز های بی حد واندازه  نمود((طبق امار واطلا عات منتج از امار برداری در محدود  دهگلان جمعا 2322 حلقه چاه که تعداد 1157 حلقه عمیق و1165 حلقه نیمه عمیق می باشد)) که خود جای تأسف و تأمل می باشد طمع بدست آوردن ثروتهای آنی و موقت طی یک یا چند سال موجب حفاریهای غیر مجاز در منطقه و اطراف چاههایی که دارای مجوز می باشند
2- افت آبهای زیرزمینی
با توجه به آمارهای موجود در این دشت میزان افت آبهای زیرزمینی از سال 66 تا 82 در حدود 85/8 متر بوده است در حالی که از سال 66 تا 87 ، 15/18 متر بوده است که هر سال در این دشت از آبهای زیرزمینی کاسته شده است ، عمق آب در مهر ماه سال 66 در حدود 08/1842 متر بوده است که در سال 87 عمق آب 93/1823 متر رسیده است .
3- خشک شدن چشمه ها و قناتها
بر اساس آخرین گزارشات آماربرداری تعداد 996 دهنه چشمه و 60 رشته قنات گزارش شده است.
واقعیت این است که بدون توجه به چشمه ها و قنوات موجود در این دشت که خود منبع آب شرب و کشاورزی اغلب روستاهای  خود دشت و حواشی دشت می باشد کارشناسان محترم امور آب اقدام به صدور مجوز هر 500 متر یک چاه عمیق به عمق حداقل 80 متری می نمایند و کشاورزان هر روز شاهد خشک شدن چرخه زندگی و سر سبزی مراتع و دشت و زندگی خود می باشند
و فرزندان آنها در جستجوی زندگی به حاشیه شهرها پناه برده اند . آنها که خود را کارشناس و متخصص حفاری می دانستند با یک امضاء و تأیید سر هویت فرهنگی و اقتصادی و کشاورزی مردم را زیر پا گذاشتند تا افراد انگشت شماری تولید بیشتری داشته باشند . اما گذشت روزگار درستترین و صادقترین قاضی وقت است هر فردی دوست دارد و می خواهد که ثروتمند و موفق باشد ولی نه به قیمت بالا رفتن از دست و سر دیگران و خیانت به نسلهای آینده .
4- نشست زمینهایی که سفره آبی آن کم و یا کاهش یافته است :
 بنا به گفته کارشناسان زمین شناسی و جغرافیا اگر آبهای زیر زمینی را کم نمائیم زمین بالای سفره آبی به مساحت و حجم خاکی که روی آن قرار دارد افت نموده و نشست آن بر ساختمان شهرها و روستاها اثر خود را مخصوصاً روی شناژها و وشکستن آن؛ همچنین ارتفاع دره های کم شیب و دشتها نسبت به سطح دریا کم و کمتر می شود پس قبل از آنکه با دست خود زندگی و کاشانه خود را تخریب نمائیم به فکر راه و چاره ای باشیم .
 5- نصب نکردن کنتورهای حجمی و خرید زمین اطراف چاهها توسط صاحبان آنها
هر چاه عمیق یا نیمه عمیق در دفترچه آن مشخص است که در هر روز ، ماه یا سال چند لیتر آب استحصال نماید ولی در دهگلان هیچ کدام از چاهها دارای کنتور حجمی نیست و صاحبان چاهها اقدام به خرید زمینهای اطراف چاهها با قیمتهای نجومی و گزاف نموده اند که محصولات و تولیدات خود را با ولعی سیر نشدنی افزایش دهند مثلاً با سند 8 هکتاری آب ، زمین کشاورزی 30 هکتاری را آبیاری و یا بیشتر می نمایند که خود فاصله طبقاتی غنی و فقیر را افزایش داده است .
6- مهاجرت مردم از روستاها به شهر
یکی از مشکلات مهم و یکی از معضلات جامعه کشورهای در حال توسعه مهاجرت مردم از روستا به شهر بوده است ، کوچک شدن زمینهای کشاورزی از یک طرف و خریدار بودن زمینها توسط مالکان پولدار سبب فروخته شدن زمینهای دیگر روستائیان شده و در نتیجه سبب مهاجرت مردم از روستا به شهر و مشکلات از جمله ایجاد شغلهای کاذب ، وجود حومه نشینی و زاغه نشینی در اطراف شهرها و فقر شهری شدید و انتقال فرهنگ روستائیان به شهرها شده است .
7- جمع نمودن ثروت موقت و فصلی در دست عده معدودی در روستا
روستائیانی که در 20 سال گذشته هماهنگ و همسان زندگی می کردند حال شاهد ثروتمند شدن عده معدود آنهم از نوع عدم زحمت کشیدن و ثروت پیدا نمودن است . مثلاً اجاره دادن زمینهایی که خود کشاورز هیچ نقشی در تولید و فروش محصولات نداشته باشد و نتواند هیچ نوع دانش کار و فرآیند آموزشی را طی نموده و یا یاد بگیرد ، خود کشاورز اجاره ای را ترویج داده است و در کل خود سبب ایجاد سود خواری مثبت شده است .
8- آلودگی زیست محیطی
بدون هیچ بحث و گفتگویی کشاورز محصولی بدون کود شیمیایی تولید نمی کند و استفاده از انواع کودها چه به صورت جامد و مایع در هر حال تولید محصول مصنوعی ، تولید ثروت در پایین است و ورود سموم به آبهای زیرزمینی تأثیرگذار باشد و آلودگی هوا ، آب و زمین با انواع کودها توسط خود آنان صورت می گیرد و این در نوع خود خودکشی انسانها به دست خود انسان می باشد .
9- اجاره دادن زمین
کشاورز یا توان مالی ندارد یا دانش و سواد تخصص کشاورزی مدرن و مکانیزه را ندارد بهانه ای برای افراد راحت طلب بوده که آب و سرزمین مادری خود را به افراد غیر بومی اجاره داده اند ، آنهم اجاره ای که 1 تا 5/1 میلیون تومان به ازای هر هکتار ، در صورتیکه افراد غیر بومی از آن بهره برداری 5 الی 10 برابری می نمایند که خود نمایانگر بی سوادی و ناآگاهی مردمانی است که خود می خواهند یک شبه راه صد ساله را طی نمایند در صورتیکه با این کار توان و نای راه رفتن نسلهای آینده دهگلانیها را از بین می بریم ما این نسل را قربانی آنی و پولدار شدن حال حاضر خود می نمائیم و در آینده بچه های ما باید این دیار را ترک نمایند و به جاهای دیگر بروند که دیگر جایی مانند دهگلان نیست تا ما نیز مانند استانهای همجوار به آنجا حمله نمائیم و در کل بحث توسعه پایدار در دهگلان اصلاً رعایت نمی شود چون این بحث بسیار مهم این را می رساند که استفاده از منابع طبیعی امروز بدون کاستن از توانمندیهای نسلهای آینده
10- انتقال فرهنگ غیر بومی
بیشتر افرادی که وارد این دشت جهت اجاره شده اند افرادی غیر بومی از استانهای همجوارمی باشند زمانیکه  یک عده به مدت 4 یا 5 سال در یک منطقه باشند خواسته یا ناخواسته فرهنگ خود را به مردمان آن منطقه انتقال می دهد و باعث بیکاری صاحبان چاه می شود به همراه آوردن گارگر فصلی و عدم انتقال تجربه و آموزش کار کشاورزی به آنها نوعی وابستگی ایجاد می نماید .
11- از بین بردن گونه های زیست محیطی گیاهی و جانوری
با ورود انواع ماشین آلات و ایجاد آلودگیهای صوتی زیاد در منطقه به هر نحوی باعث فرار و نابودی انواع حیوانات وحشی از منطقه شده است و با شخم زدنهای نامناسب و استفاده از انواع کودها باعث نابودی گیاهان قدیمی و بومی محل شده است و حتی در بعضی مواقع گونه های محلی بدست فراموشی سپرده شده است .

12- مقروض نمودن و وام دار نمودن کشاورز
با توجه به حمایت دولت محترم جمهوری اسلامی از تولید کنندگان آنهم کشاورزان که به آنها وامهای مختلف کشت ، برداشت و آبیاری بارانی داده می شد چون تضمین خرید و فروش محصولات فقط برای گندم وجود دارد و مابقی محصولات روی دست کشاورز می ماند و فرد سال به سال مقروض تر و وام دار تر می شود .
13- نابودی راههای محلی و بین مزارع و اختلاف بین مردم
به علت عدم مهارت کافی در زمینه آبیاری غرقابی و بارانی قطعاً در روز چندین نوبت به علت رها کردن آب ، راههای ما بین روستاها و مزارع توسط صاحبان چاهها غیر قابل استفاده می گردد و ایجاد مزاحمت می نماید و می تواند باعث اختلافات فاحشی  ما بین همسایه نموده و حتی کار آنها به مراجع قضایی رسیده است
14- تغییر بافت و چشم اندازهای روستاها
چون هر فرد روستایی صاحب چاه برای مراقبت از وسایل کشاورزی خود و در بعضی مواقع به علت عدم خرید محصول خود مجبور به ساخت انواع انبارها  در داخل روستا و خارج روستا نماید و این امر سبب بر هم خوردن بافت روستا ها و تغییر چشم انداز طبیعی به چشم انداز فرهنگی می گردد .این ساختمانهای دور از روستا بهترین محل برای کارهایی از جمله قاچاق بعضی از کالاها و اعتیاد افراد و... می گردد .

منابع :
1-  پایان نامه کارشناسی ارشد ، اقلیم شناسی ، نقش خشکسالی و تر سالی بر آبهای زیرزمینی جنوب دهگلان ، تابستان 83 دانشگاه شهید بهشتی تهران ( صالح باقری سرنجیانه )   
2- امور آب استان ، اطلاعات بخش آبهای سطحی
3- نتایج اندازه گیریهای کمی و کیفی بدست آمده توسط اداره کل امور آب استان 1387   

نویسنده: احمد گرگه ای
 

برچسب ها :

نظرات کاربران :

دیدگاه های ارسالی شما، پس از تایید توسط مدیریت در وب سایت منتشر خواهد شد.
پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.

نام	*
کد امنیتی