سراب خبر | ابعاد شخصیت امام خمینی (ره ) و نقش آن در تحولات انقلاب اسلامی

یکشنبه 13 خرداد 1397 / 13:32|کد خبر : 3997|گروه : سیاسی

ابعاد شخصیت امام خمینی (ره ) و نقش آن در تحولات انقلاب اسلامی

در میان پدیده های قرون اخیر به خصوص در جوامع اسلامی شخصیت ممتاز حضرت امام خمینی ( ره ) از جمله پدیده‌هایی است که هیچ گاه به فراموشی سپرده نخواهد شد. امامی که با اندیشه های الهی خود جهان مادی را که در رقابت تنگاتنگ دو مکتب زمینی لیبرالیستی و مارکسیستی قرار داشت ، با بهت و حیرت مواجه ساخت.

به گزارش سراب خبر، در میان پدیده های قرون اخیر به خصوص در جوامع اسلامی شخصیت ممتاز حضرت امام خمینی ( ره ) از جمله پدیده‌هایی است که هیچ گاه به فراموشی سپرده نخواهد شد. امامی که با اندیشه های الهی خود جهان مادی را که در رقابت تنگاتنگ دو مکتب زمینی لیبرالیستی و مارکسیستی قرار داشت ، با بهت و حیرت مواجه ساخت.

در ربع آخر قرن بیست که اندیشه لیبرالیسم غرب با پدیدار شدن آثار افول تفکر الحادی مارکسیسم در انتظار هژمونی فکری خود بود ،با بروز اندیشه امام خمینی تحقق آرمانهای سیطره جویانه‌اش را در هاله ای از ابهام دید.

همانگونه که "آنتونی گیدنز"، جامعه شناس مشهور انگلیسی ، در فصلی از کتاب خود با عنوان پدیده نوزائی دینی می‌نویسد: " در گذشته سه غول فکری جامعه شناسی یعنی "مارکس"، "دورکهیم"و "ماکس وبر"با کم و بیش اختلافاتی فرایند عمومی جهان را به سمت سکولاریزاسیون و به حاشیه رفتن دین می‌دیدند ولی از آغاز دهه هشتاد و باانقلاب اسلامی ایران شاهد تحقق عکس این قضیه هستیم ، یعنی فرایند عمومی جهان روند معکوسی را آغاز و به سمت دینی شدن پیش می‌رود ."

حضرت آیت ا... خامنه ای در پیامی به مناسبت یکصدمین سالگرد تولد امام خمینی ( ره ) فرمودند: "... نام آور بزرگ دوران معاصر یعنی امام خمینی دانشمندی پارسا و خردمندی پرهیزکار و حکیمی سیاستمدار و مومنی نواندیش و عارفی شجاع و هوشمند و فرمانروائی عادل و مجاهدی فداکار بود.

او فقیه اصولی و فیلسوف و عارف و معلم اخلاق و ادیب و شاعر بود. در او خصلت های برجسته خداداد در امیخته با انچه او خود از معارف قرانی اموخته و دل و جانش را به آن زیور داده بود شخصیت عظیم و جذاب و تاثیرگذاری پدید آورده بود که هریک از چهره های برجسته یک قرن اخیر جهان - که قرن رجال بزرگ و مصلحان نام اور دینی و سیاسی و اجتماعی است در برابر آن کم جاذبه، یک بعدی و کوچک به نظر می‌آمدند. کاری که او بدان همت گماشت و باایمان و توکل و تدبیر و صبر خود بدان دست یافت نیز به همان اندازه بزرگ و باورنکردنی و اعجاب انگیز بود شخصیت ممتاز و درخشان او در همه دوره های حیات سیاسیش خیره‌کننده و منحصر به فرد بود." شخصیت برجسته و منحصر به فرد امام خمینی ( ره ) بخش جدائی ناپذیر انقلاب اسلامی و پیامدهای آن در کلیه مقاطع بود.البته در هر انقلابی می‌توان این نقش را در شخصیت رهبری آن نهضت که در بسیج توده‌ها و هدایت انها در به ثمر رسیدن اهداف و ارمانهای انقلاب نقش موثری دارد ، یافت. اما ویژگیهای امام از وی رهبری متفاوت از دیگران در دنیا ساخته بود.

تاثیر شخصیت حضرت امام خمینی در انقلاب اسلامی بیش از نقش یک رهبری بوده است.

بی شک صداقت، صراحت ، شجاعت، سازش ناپذیری، ازجان گذشتگی، صلابت، قاطعیت،عشق به اسلام، مقام عرفانی، وارستگی، شخصیتهای والای علمی و فقاهتی و سادگی معنادار زندگی امام در ارائه این الگوی رهبری موثر بوده است.ولی انچه که مهمتر از این شاخصهای برجسته، امام را به عنوان اسوه رهبری قرار داده و به وی نقشی برتر از یک رهبر انقلاب بخشیده این است که او را آیینه تمام نمای فرهنگ و هویت خود که تحقیر شده بود، دیدند.

حضرت امام خمینی ، معمار انقلاب اسلامی و امید مسلمانان جهان دارای ساحتهای گوناگونی است که نمی‌توان همه ان را در چنین مجالی تجزیه وتحلیل نمود ،

برای تبیین اندیشه حضرت امام،به برخی ابعاد علمی ایشان در حوزه های فقهی، فلسفی ، عرفانی وایدئولوژیک اشاره می‌شود:

***بعد فلسفی شخصیت امام خمینی (ره)

فلسفه سیاسی نگرش کلی و نظام وار است. نگرشی که مبتنی بر طرز تفکر انسان نسبت به جهان هستی، انسان و مدینه در یک نگاه کامل و جامع است. فیلسوف سیاسی، سیاست را در کلیت جهان و هستی درمی یابد و انسان و مدینه را در کل جهان و در ارتباط با تمام اجزای هستی می‌نگرد.از همین رو برخی فلسفه سیاسی را هستی شناسی سیاست و عرضه آن دانسته اند.

بدین ترتیب فیلسوف با سوالاتی از قبیل مبدا هستی، غایت هستی، از کجا آمده‌ایم و بهر چه آمده‌ایم روبروست. پاسخ به این سوالات بیانگر نظام معرفتی و جهت گیری فکری و نظری فرد است.

حضرت امام خمینی (ره) مبدا هستی را خالق یکتا می‌دانند که حمد و سپاس مخصوص او هست و وحدانیت مهر بطلان بر همه نظرات الحادی می‌زند و بر اساس این مهم خالق و آفرینننده جهان تنها ذات مقدس الهی است.

"آرنولد توین بی" متفکر شهیر انگلیسی در این‌باره می‌گوید:"این انسان فرزند آدم تنها برای جامعه زندگی نمی‌کند بلکه هدف بزرگ تر او پیوند همیشگی و هم اهنگی با ان حقیقت معنوی و روحی والائی است که "خدا" نام دارد ...دین های اسمانی این حقیقت بزرگ را به ادمی اموخته‌اند و این سرچشمه روشنائی و روشنگری را که در اوست به او نشان داده اند، اما ایدئولوژیها و ایسم‌ها ...نتوانسته اند، سرچشمه زلالی از دین به آدمی نشان دهند..."

طبق اصل اعتقادی توحید، الگوهای حاکم بر جامعه در ساحتهای مختلف تحت تاثیر قرار می‌گیرد. این مفهوم تنها معبود در جهان را خدا معرفی می‌نماید که بندگی فقط برای رضای او است و اطاعت از هیچ کس دیگر غیر از خدا وجاهت شرعی وعقلی ندارد.

حضرت امام با این نگرش، پیش از وقوع انقلاب اسلامی در ایران مناسبات اجتماعی را مناسباتی ظالمانه می‌دانستند که منافع این ملت مظلوم را به کام جهانخواران می‌ریخت و با تحقیر مردم ایران تداوم حاکمیت نامشروع را در ایران تعقیب می‌کرد.

دنیای استکباری با حمایت از عنصر دست نشانده خود، دین زدائی در جامعه را سرلوحه کار خود قرار داده بود که امام برای انجام تکلیف وارد صحنه شد.

*** بعد عرفانی شخصیت امام خمینی (ره)

امروزه گاه از نگرش خاصی به نام عرفان سیاسی سخن به میان می‌آید .

عرفان سیاسی بیانگر طرز نگرش و تلقی آدمیان به حرکت عارف در جامعه و ارتباط او با جامعه می‌باشد. مسلما خود عرفا قبل از دیگران به این مساله توجه داشته اند.

انسان کامل از نظر آنها کسی است که می‌تواند دارای مقام ولایت گردد و چراغ هدایت و رهبری جامعه را بر افروزد تکیه عرفان بر انسان کامل از این نگاه صرفا جنبه فردی ندارد بلکه مهم تر از آن جنبه سیاسی دارد.

سخن عارفانه پر رمز و راز است سخنی است خاص و زبان عرفانی زبانی است ویژه برای بیان مقاصد خاص. در میان این مقاصد شاید بتوان مهمترین آن را بهبود وضع انسان تلقی نمود.

لذا سعی عرفا برای بهبود وضع بشری برای بیان حقایق زندگانی سیاسی و اجتماعی و غیره است.

این زبان عرفانی علاوه بر اینکه رمز آلود است رمز آلود بودنش در واکنش به شرایط ملتهب سیاسی و اجتماعی است لذا می‌توان به بیانی آن را زبان سیاسی دانست.

مروری گذرا در زندگی امام خمینی گویای این واقعیت است که وی همواره پای بند اندیشه های عرفانی بوده و این نگاه بر تار و پود سخن و سلوکش سایه افکنده بود.

حدود نیم قرن مبارزه مستمر و خستگی ناپذیر فقط در توان انسانی است که تکیه گاهش قدرت مطلق و حاکم جاودانه هستی است.

او فانی در خدا و واصل به او و پیشتاز راستین راه رهایی انسان بود .

ایشان بر این عقیده و باور بود که :+ شخص سالک که بخواهد تسمیه او حقیقت پیدا کند باید رحمتهای حق را به قلب خود برساند و به

رحمت "رحمانیه" و "رحیمیه" مستحق شود. و علامت حصول نمونه آن در قلب آن است که با چشم عنایت و تلطف به بندگان خدا نظر کند و خیر و صلاح همه را طالب باشد و این نظر انبیا عظام و اولیا علیهم السلام است ." بر پایه همین اندیشه های ناب عرفان متعهد است که مرشد کبیر خلق در راه سلوک جامعه به سوی حق جنبشی سترگ را بر پا کرد و با هموار کردن راه طی مبارزه ای سخت و جانکاه سالکان حق را به قیامی همه جانبه علیه ظلم و بی عدالتی و خود باختگی فرا خواند که سرانجام آن استکبار جهانی و آمریکا جهانخوار را به زانو در آورد و دشمن دیرینه همه مسلمین، صهیونیسم و نظام اشغالگر قدس را به وحشت انداخت.

"هنری کسینجر " مشاور رئیس جمهوری آمریکا در دهه ‪۱۹۷۰میلادی در این زمینه معتقد است: " آیت ا... خمینی غرب را با بحران جدی برنامه ریزی مواجه کرد، تصمیم های او انچنان رعد آسا بود که مجال هر نوع تفکر و برنامه ریزی را از سیاستمداران و نظریه پردازان سیاسی می‌گرفت . هیچ کس نمی‌توانست تصمیم های او را از پیش حدس بزند، او با معیار های دیگری غیر از معیار های شناخته شده در دنیا سخن می‌گفت و عمل می‌کرد . گوئی از جای دیگر الهام می‌گرفت."

می توان ادعا کرد که در همه جملات ایشان ، ابعاد عرفانی به ابعاد سیاسی هویت می‌بخشید و با این شیوه پیامبر گونه بود که در پایان قرن بیستم توانست عرفان را در خلق دنیای پرامید و جامعه ای دینی متجلی سازد.

امام خمینی (ره) مرشد کامل و سر سلسله عارفان متعهد انقلابی و مصلح بزرگ دوران، این حقیقت را به اثبات رساند که جایگاه حقیقی عرفان تنها فعالیت های فردی انسان نیست بلکه هم چنانکه خدا ، حاکم مطلق هستی است باید حاکمیت او همه جنبه های زندگی انسان را فرا گیرد و تمام روابط اجتماعی بر اساس ارزشهای الهی بنا شود.

*** بعد ایدئولوژیک شخصیت امام خمینی (ره)

هر انقلابی مسبوق به نظامی از اندیشه و تفکر است که پشتونه نظری و فکری آن محسوب می‌شود.

تجربه تاریخی انقلاب های مهم دنیا موید آن است که قبل از وقوع هر انقلاب باید طی یک تامل نظری و فلسفی ضمن طرد و نفی نظام موجود یک مکتب فکری جدید به وجودآید که تعریف جدیدی از انسان ، جامعه، جهان و جایگاه انسان در مجموعه نظام هستی ارائه دهد و سپس بر مبنای همین مکتب فکری جدید یک نظام سیاسی - اجتماعی ایده آل طراحی شود تا پس از پیروزی انقلاب نیز همین طرح نظری ، مبنای مهندسی اجتماعی قرار گیرد،در غیر این صورت حتی پس از سرنگونی نظام موجود انقلابیون در بعد ایجابی و پی ریزی نظام سیاسی اجتماعی دچار بن بست نظری و عملی خواهند شد.

مکتب فکری انقلاب کتاب راهنمایی است که یک گروه انقلابی برای ترمیم و بازسازی یک جامعه ارائه می‌دهد و در آن نقشه ها، برنامه ها، و اهداف آن گروه مشخص شده است.

در این کتاب نظام سیاسی موجود باید کاملا نفی و طرد شود و به مبانی نظری و فکری آن خلل و خدشه نظری وارد شود و اثبات گردد که اوضاع سیاسی موجود نامطلوب و نامنظم است. متقابلات باید نظام مطلوب آینده نیز ترسیم شود و یک نظام سیاسی مبتنی بر مبانی نظری محکم ارائه گردد که نقطه مقابل بی‌نظمی در وضع موجود است.

اولین رکن هر اندیشه انقلابی نکوهش وضع موجود است. امام اگرچه از دهه ‪۲۰ شمسی در کتاب "کشف الاسرار" اشاراتی دارند ولی از دهه ‪ ۴۰شمسی بصورت گسترده وارد میدان شدند.

در شرایطی که لایحه انجمنهای ایالتی - ولایتی تصویب می‌شد امام خمینی (ره) مخالفت و مبارزه خود را علیه رژیم آغاز کرد و وقتی که از اندرز و نصیحت نتیجه نگرفت و فاجعه فیضیه به وجود آمد با حمله مستقیم و بی واسطه به رژیم سنت تقیه را شکست.

امام از دهه ‪ ۱۳۴۰شمسی ضمن بیداری مردم ایران و نفی وضع موجود از ارتباط گسترده اسرائیل با ایران پرده بر داشتند ودر مناسبتها و موقعیتهای مقتضی خطر اسرائیل را برای ایران و جهان اسلام مطرح کردند.

یکی از محکم‌ترین و تندترین موضع گیری سیاسی امام در برابر شاه و اسرائیل سخنرانی مشهور ایشان در "مسجد اعظم" قم پس از آزادی از زندان بود.

در این سخنرانی شاه را از توسعه روابط نظامی و اقتصادی با اسرائیل بر حذر داشتند و به زیان آور بودن آن تاکید کردند.

در اعلامیه امام به مناسبت چهلم فاجعه " مدرسه فیضیه" خطاب به سران ممالک اسلامی و دول عربی و غیر عربی، زعمای دین و ملت و ارتش ایران به انزجار علمای اسلامی از هم پیمانی با اسرائیل تصریح شد و سپس ایشان آمادگی خود را برای شهادت به دست عمال اسرائیل اعلام داشتند.

در پیام ماه محرم سال ‪ ۱۳۴۳امام به مناسبت ‪ ۱۵خرداد ‪ ۴۲از

" تحت الحمایگی "ایران بزرگ در برابر اسرائیل به عنوان ننگ برای ممالک کهنسالی مثل ایران یاد کردند و خواستار وحدت مسلمین برای مقابله با اسرائیل شدند.

در بخشی از اعلامیه امام در مخالفت با "کاپیتولاسیون " ایشان به آمریکا و اسرائیل ، به عنوان دو همدست در آوارگی ملت مظلوم فلسطین اشاره کرد و از سلطه این دو بر بازار ایران ابراز تاسف کردند.

امام خمینی به عنوان یک سیاستمدار متبحر هم تصمیم ساز بود و هم تصمیم گیر .

در واقع ایشان ضمن بسیج توده‌ها علیه حاکمیت پهلوی، تئوری و آلترناتیو نیز برای پس از سقوط دولت طاغوت داشتند .

در طول دهه 50 ‪ شمسی و تا تحولات انقلاب اسلامی،امام همچنان در اعلامیه های مختلف در پاسخ به نامه های مردم، دانشجویان و علما، با واجب کردن جهاد بر تمام مسلمین برای آزاد سازی فلسطین و حمایت از گروه های مبارز فلسطینی، این امر را در اذهان و افکار عمومی و مسلمانان زنده نگه داشت.

به بیان دیگر حضرت امام با این حمایت از مسلمانان بیداری را نیز برای آنان به ارمغان آوردند.

بدین ترتیب حضرت امام خمینی (ره) ضمن اینکه یک ایدلوگ انقلاب اسلامی بود ولی ایده انقلاب اسلامی را در مرزهای جغرافیایی ایران محصور نکردند.

امام با پیوند حمله به شاه و اسرائیل رسالت الهی و رهبری خویش را مطرح نمودند و هم زمان نیز نسبت به استقلال مسلمانان مناطق تحت سلطه در قلمرو جهان اسلام بخصوص فلسطین برنامه و ایده ارائه نمودند.

*** بعد فقهی شخصیت امام خمینی (ره)

فقه در اصطلاح معرفت شناسانه در سده اخیر به عنوان یک شاخه معارف و علوم دین مطرح شده است هر چند در آغاز به معنای معارف دینی و حتی برخی علوم عینی دینی بوده است.

بر این اساس فقیه نیز کسی است که در این شاخه از معرفت دارای تخصص باشد همچنین عناوین مفتی و مجتهد و صاحب فتوا نیز بر وی اطلاق می‌گردد.

فقیه کسی است که عالم به احکام شرعیه فرعیه از طرق و ادله آن باشد.

فقه سیاسی اصطلاح جدیدی است و بر شعبه ای از معرفت فقهی اطلاق می‌گردد که موضوع آن احکام شرعی سیاسی است منظور از احکام شرعی سیاسی نیز مسائلی چون جهاد، امر به معروف و نهی از منکر، امورحسبیه، رهبری و خلافت، امارت و قضاوت، وجوه شرعیه و. . است.

مهمترین موضوع در این حوزه بحث ولایت فقیه می‌باشد که امام با ارائه این الگو بار دیگر توانست دین را از حاشیه به متن جامعه اورد و از این طریق تشکیل حکومت دهد و پاسخ قاطعی به کسانی بدهد که سالها با تبلیغ سو، دین را دارای الگوی حکومتی نمی‌دانستند.

برچسب ها :

نظرات کاربران :

اولین نفری باشید که در مورد این مطلب نظر می دهید!

دیدگاه های ارسالی شما، پس از تایید توسط مدیریت در وب سایت منتشر خواهد شد.
پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.