رسانه خبری شهرستان قروه

یادداشت

فاجعه منا را فراموش نمی کنیم/بررسی فاجعه منا از منظر حقوق بشر

شاید بتوان این فاجعه انسانی را از نظر تعداد بالای کشته شدگان، با یک نسل کشی عظیم مقایسه کرد کشتاری که هنوز هم به عنوان یک فاجعه دردناک انسانی در خاطر انسان ها باقی مانده است.

به گزارش خبرنگار سراب خبر، شاید بتوان این فاجعه انسانی را از نظر تعداد بالای کشته شدگان، با یک نسل کشی عظیم مقایسه کرد کشتاری که هنوز هم به عنوان یک فاجعه دردناک انسانی در خاطر انسان ها باقی مانده است. اما بسیار جای تعجب است که سازمان ملل متحد و دیگر سازمان های بین المللی در مقابل کشتار عظیم در حادثه منا، بی تفاوت هستند و سیاست سکوت را برگزیده اند.

فارغ از هرگونه عللی که موجب وقوع این فاجعه تلخ شده است، آیا نباید کشتار انسان ها، آن هم در این حجم عظیم مورد توجه و حساسیت سازمان ملل متحد، سازمان کنفرانس اسلامی و سایر مجامع بین المللی و دولت ها و فعالین حقوق بشری قرار گیرد؟
از سوی دیگر، چگونه دولت عربستان می تواند در قبال قتل هزاران حاجی در مراسم حج به جامعه بین المللی پاسخگو نباشد؟ بیش از 7 هزار انسان در حالی که برای ادای مناسک حج به سمت رمی جمرات رهسپار بودند، جان خود را از دست داده اند.
این اقدام دولت عربستان نقض آشکار تهعدات بین المللی است چرا که اصلی ترین مسائل حقوق بشری را هم رعایت نکرده و آنرا نقض کرده و جای بسی تعجب است که چرا جوامع بین الملل و سازمانها و مدعیان حقوق بشری با گذشت یکسال از این فاجعه ی عظیم که همه مسلمانان جهان را داغدار کرد هنوز هم ساسیت سکوت را در پیش گرفته اند ؛

از جمله موارد نقض حقوق بشری :
حق امنیت :
*یکی از ابتدایی ترین حقوق بشری انسان ها حق حیات و امنیت جان است. دولت موظف است تا برای مردم ایجاد امنیت کند تا با اطمینان خاطر به زندگی خود ادامه دهند و خود نیز باید حقوق و آزادی افراد را محترم بشمارد و حق ندارد خودسرانه به آنها تعرض کند. در اینجا فرقی بین شهروندان و سایر بیگانگان نمی باشد. چرا که بیگانگانی که در یک کشور که به طور قانونی وارد شده اند، از تعرض جانی و مالی مصون هستند و دولت پذیرنده موظف است امنیت را به طورکامل تامین کند.
همچنین، ماده 3 اعلامیه جهانی حقوق بشر نیز تصریح می کند: «هرکس حق زندگی، آزادی و امنیت شخصی دارد. بدیهی است که کشته شدن بیش از 7 هزار حاجی، سند واضحی از عدم ایفای تعهد عربستان در قبال حفظ جان و تامین امنیت زائران خانه خدا می باشد.

حق سلامتی :
*یکی دیگر از حقوق بشری حاجیان که در این فاجعه انسانی نقض شد، حق سلامتی و دسترسی به مراقبت‌های پزشکی بود.
یکی از موضوعاتی که با حیات انسان، انس و الفتی دیرینه دارد، مسئله سلامتی اوست. سلامتی انسان یکی از لوازم اولیه برخورداری از حیاتی شرافتمندانه محسوب می شود و برای بهره مندی از دیگر حق ها و آزادی ها ضرورت دارد. هرگاه از سلامتی صحبت می شود، اولین و ابتدایی‌ترین مفهومی که از آن به ذهن متبادر می شود، دسترسی به مراقبت های بهداشتی و مراکز بهداشتی و درمانی است.
جامعه بین‌المللی در چندین سند، به این حق پرداخته است؛ ماده 25 اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی(1966) در ماده 12 خود به موضوع حق بر سلامتی می پردازد و اشعار می دارد که: «کشورهای عضو این میثاق حق هر فرد را به بهره مندی از عالی ترین سطح قابل حصول سلامتی جسمی و روانی به رسمیت می شناسند.»

اصل منع تبعیض :
*نکته دیگری که در قوانین بین المللی به آن اشاره شده، رعایت اصل عدم تبعیض و انصاف در توزیع مناسب و عادلانه امکانات و خدمات بهداشتی می باشد. اصل منع تبعیض، از اصول بنیادین در نظام بین المللی حقوق بشر است و همان گونه که در ماده ی 2 میثاق هم اشاره شده است، دولت‌های عضو باید حقوق مندرج در میثاق را بدون تبعیض از هر حیث برای همه تضمین کنند. حتی برخی گروهها از جمله زنان، کودکان، افراد سالخورده و معلولان باید مورد توجه خاص قرار گیرد. نکته بدتر اینکه متاسفانه در فاجعه منا دولت عربستان با وجود تقاضاهای مکرر سایر دولت ها از جمله دولت جمهوری اسلامی برای کمک های انسان‌دوستانه، از پذیرش این کمک ها ممانعت کرده است و اجازه به تیم های امدادرسانی سایر کشورها برای مداوای مجروحین را نداده است.

حق حفظ کرامت انسانی :
*یکی دیگر از حقوق بشری زایران خانه خدا، حفظ حرمت جنازه انسان و کرامت انسانی است. بر اساس ماده دوم اعلامیه حقوق بشر اسلامی مصوب 1990: «حرمت جنازه انسان باید حفظ شود و بى احترامى به آن جایز نیست وحمایت از این امر بر عهده دولت است.
اما بعد از فوت حجاج هم متاسفانه عربستان سعودی مدیریت صحیحی در مورد اجساد نداشت؛ تقریبا آخرین اجسادی که ازصحنه حادثه تخلیه شدند ساعت ها بعد از وقوع حادثه بود. اجساد ساعت ها در آن خیابان در آن هوای گرم روی هم انباشته شده بود. خود این زمان زیاد باعث شد که فساد این اجساد سریع تر صورت پذیرد.

حق استفاده از آب آشامیدنی :
*یکی از حقوق مسلم انسان ها، حق دسترسی به آب آشامیدنی است. ماده ۲۵ اعلامیه جهانی حقوق بشر مقرر می دارد هر کس حق دارد که سطح زندگانی، سلامتی و رفاه خود و خانواده اش را از حیث خوراک، مسکن و مراقبت های بهداشتی و طبی و خدمات اجتماعی تامین کند.
کرامت انسانی ایجاب می کند انسان از حداقل استاندارد زندگی برخوردار باشد و حق استفاده از آب آشامیدنی نیز جزء حقوق اقتصادی و اجتماعی بشر تعریف شده است. ماده ۱۱ میثاق بین المللی حقوق اقتصادی اجتماعی و فرهنگی نیز صراحتاً به این حق آحاد بشر اشاره می کند.

به گفته شاهدان عینی، بسیاری از حاجیان در اثر تشنگی و گرمای شدید آفتاب و نبود اکسیژن، جان خود را از دست دادند. برخی از نجات یافتگان روایت می کنند که در روز حادثه، دمای هوای عربستان گرم بود و آفتاب می تابید، حاجیانی که مصدوم بودند از گرمای زیادی رنج بردند. آنها بسیار تشنه و به شدت به آب نیاز داشتند. تشنگی به اندازه ای شدید بود که کم کم آسمان آبی بالای سر آنها به نظرشان تیره می شد و بیهوش می شدند.

زنده نگه داشتن پیگیری ها و جلوگیری از فراموشی این فاجعه بسیار با اهمیت است و اگر در عرصه داخلی و بین المللی راهکارهای موجود حقوق بین الملل راه ها را برای ما محدود کرده است بیان ابعاد آن در داخل و صحنه بین الملل از طریق هم سو کردن سایر کشورهای آسیب دیده کاری ضروری است عربستان که خود نقض‌کننده حقوق بشر است، اکنون به عنوان یکی از اعضای کمیسیون حقوق بشر محسوب می‌شود و در انجام تعهدات بین‌المللی که نسبت به این فاجعه دارد، کوتاهی می‌کند و تاکنون هیچ کمیته حقیقت‌یابی برای بررسی فاجعه منا تشکیل نشده و عربستان نیز نسبت به نقض حقوق بشر که به صورت آشکار انجام شده است، هیچ مسئولیتی را نمی‌پذیرد.

فاجعه منا و جان باختن هزاران مسلمان، جهان اسلام را داغدار کرد. لذا جهان اسلام در خصوص از دست دادن 8000 مسلمان، مسئولیت عظیمی بر عهده دارد. سازمان کنفرانس اسلامی که متشکل از اعضای جهان اسلام است، متاسفانه اقدام قابل توجهی در این زمینه انجام نداد
پیشنهاد می شود؛ سازمان کنفرانس اسلامی براساس یک موافقت نامه میان دولت های اسلامی، دیوان داوری به نام «دیوان داوری حج» تشکیل دهد. این دیوان داوری در کنار تشکیل کمیته حقیقت یاب برای حادثه منا و پیگیری های حقوقی دیگر، می تواند ضامن امنیت و رفاه زائران در مناسک هرساله حج باشد.

البته سازمان کنفرانس اسلامی دیوانی به نام «دیوان عدل» دارد. دیوان عدل، یک مرجع قضایی شبیه دیوان بین المللی دادگستری(ICJ) است که برای برای کل دعاوی بین کشورهای اسلامی پیش بینی شده است، هرچند تا به امروز تشکیل نشده است.
بسیار جای تاسف است که این سازمان بزرگ اسلامی موضع انفعالی و سکوت را اختیار کرده است. سازمان کنفرانس کشورهای اسلامی که می توانست در اجماع بین المللی اسلامی نقش اساسی داشته باشد، به سازمانی تشریفاتی تبدیل شده است؛ اگر سازمان کنفرانس اسلامی وظیفه درست خود را انجام می داد ما شاهد بسیاری از ظلم و ستم ها بر مسلمانان جهان مانند مردم مظلوم فلسطین و یمن و غیره نبودیم.

عباس جلیلی ، پژوهشگر حقوقی و دبیر جمعیت دانشجویی حقوق بشر اسلامی استان کردستان

برچسب ها :

نظرات کاربران :

دیدگاه های ارسالی شما، پس از تایید توسط مدیریت در وب سایت منتشر خواهد شد.
پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.

نام	*
کد امنیتی